Akü Sözlüğü
Ağır Vasıta :
Kamyon, otobüs, traktör gibi ticari vasıtalarda kullanılan akü tipidir.
Sarsıntıya ve zorlu yol koşullarına uygun olarak güçlendirilmiş akülerdir.
AGM (Absorbent Glass
Mat Battery): Start-Stop araçlar için geliştirilmiş elektrolitin
seperatörlere emdirilerek üretildiği güçlü akülerdir.
EFB(Enhanced Flooded
Battery): Start-Stop araçlar için geliştirilmiş güçlendirilmiş sulu akülerdir.
Air Mix :
Traksiyoner akülerde kullanılan bir sistemdir. Airmix sistemli akülerde, şarj
esnasında özel redresör yardımı ile hücrelerin içine hava basılarak,
elektrolitin karışarak homojenize hale gelmesi sağlanmaktadır.
Akım : Elektrik
akımı, bir elektrik devresinden akan elektrik gücünü anlatır. Birimi
"Amper(A)"dir.
Aktif Malzeme :
Akü içinde asitle birlikte kimyasal reaksiyon oluşturarak, akünün kapasitesini
yada marş gücünü belirleyen ve çeşitli kimyasalların karışımından oluşmuş
pasta.
Akü : Elektrik
enerjisini kimyasal enerji olarak depo eden ve devresine alıcı bağlandığı zaman
bu enerjiyi tekrar elektrik enerjisine çevirerek dış devreye veren bir
cihazdır.
Akü Donması :
Piyasada akü donması tanımı kullanılsa da gerçekte donan akü değil, içindeki
elektrolittir. Akü deşarj konumda ise, donma süreci hızlanır.
Akünün bitmesi :
Piyasada akü bitmesi olarak adlandırılan akünün işlevini göremez hale gelmesi
durumudur. Çoğu zaman şarj kaybından doğan çalışmama durumu akünün bittiği
olarak algılanır. Yetkili bir servise danışıldıktan sonra akü gerekirse
değiştirilmelidir.
Altbağlantı : Akü
kutusunun alt kısımlarındaki tutucu tırnaklardır. Araç tablasına bağlantı
amacıyla tasarlanır.
Ampermetre :
Kablodan geken akımı ölçmeye yarayan cihazdır.
Aşırı Deşarj :
Akünün kullanıcı yada araç yüzünden, aşırı deşarj konumuna geçmesidir. Akünün
hiç şarj edilmeden sürekli akım çekilmesidir.
Aşırı Şarj (yanık) :
Plakalardaki aktif maddenin (hamur) dökülmesi ve deformasyonu sonucu oluşan
arızadır.
Asit Yoğunluğu :
Akü içerisinde elektrolit olarak kullanılan asidin ne ölçüde seyreltik
olduğunun ölçüsüdür.
Bakım Gerektirmeyen :
Normal koşullarda bakım yapılmasına (saf su ihtiyacı olmayan) gerek duyulmayan
aküdür.
Hidrometre : Akü
içerisindeki elektrolit yoğunluğunu ölçmek için kullanılan yoğunluk ölçüm
aracı.
Buşon : Asite
dayanıklı polipropilen malzemeden üretilmiş, akünün şarjı esnasında çıkan gazı
otomatik olarak dışarıya atacak şekilde dizayn edilmiş malzemedir.
CCA (Soğuk Marş
Akımı) : Soğukta (araç motorunu) çalıştırma akımıdır.
COS : Akü hücresi
içerisindeki pozitif ve negatif elektrolotların bağlantısının yapılmasını
sağlayan kaynak makinesidir.
Çevrim Ömrü : Bir
akünün şarj-deşarj döngüsü sayısıdır.
Çift Kapak :
Akünün kutu ile birleştiği kapağın üzerine sızıntıyı önlemek ve tam kapalı
özelliği kazanması için buşonların üzerine takılan ikinci bir kapaktır.
Derin Deşarj:
Akünün standartlarda belirtilen minimum gerilim seviyesinden daha düşük gerilim
seviyelerine düşecek kadar deşarj edilmesidir.
Deşarj Akımı:
Deşarj işlemi sırasında aküden çekilen akımdır.
Deşarj: Aküde
kimyasal olarak depolanan enerjinin elektrik enerjisine dönüştürülerek bir sistemi
beslemesidir.
Döngü: Bir akünün
şarj ve deşarj olmasıdır.
Elektrolit: Saf
asidin, saf su ile seyreltilmiş formudur. Akülerde yüksek çevrim sayısı, düşük
korozyon ve maksimum iletkenlik için optimize edilmiş final yoğunluk değeri
1.285 g/cm³
dür.
Elektrot: Akü
içerisinde polaritenin oluşmasını sağlayan pozitif ya da negatif iyon yüklü
plakadır.
Eleman Set:
Eşleştirilmiş pozitif ve zarf seperatörlü negatif plakaların kurşun kaynağı ile
birleştirilmiş haline verilen isimdir.
Endüstriyel Akü:
Endüstriyel kullanımlar için özel olarak geliştirilmiş akülere verilen isimdir.
Enerji: İş
yapabilme yeteneğidir. Akünün çalışma prensibi gereği elektrik enerjisini
kimyasal enerjiye, kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine çevirir.
Enerji Yoğunluğu: Bir akünün birim ağırlığının verebildiği
enerji miktarıdır.
Exmet: Izgara
üretim tipidir. Kurşun külçeler şerit haline getirilip, exmet makinasında
çekme-genişletme yöntemiyle ızgara halini alırlar.
Gaz Atma: Akü
içerisinde gerçekleşen kimyasal reaksiyonlar sonucunda ortaya çıkan gazların
akü dışarısına atılması işlemidir.
Gaz Atma Deliği:
Akü içerisinde gerçekleşen kimyasal reaksiyonlar sonucunda ortaya çıkan
gazların akü dışarısına atılabilmesini sağlayan tahliye yoludur.
Gravity Casting:
Yerçekimi kuvvetinin etkisinden yararlanarak uygulanan döküm tekniğidir.
Grift Kopuğu:
Kutup başı, punta ve eleman kulağının kopması sonucu oluşan arızadır.
Gümüş Kalay Alaşımı:
Gümüş ve Kalay elementlerinin belirli oranlarda birleştirilerek oluşturulan
alaşımdır. Akü ızgaralarında korozyona karşı direnci arttırır.
Hücre: Akü kutusu
içindeki bölmelere verilen isimdir. 12V akülerde toplamda 6 adet hücre
bulunmaktadır. Her bir hücrede 2V'luk elektrik akımı bulunmaktadır.
Izgara: Aktif
maddenin üzerine sıvandığı, elektrik akımını ileten kurşun iskelet.
İlk Şarj: Akü
montaj işlemi bittikten sonra akünün gerekli gerilim seviyesine ulaşması için
yapılan şarj işlemidir.
İndikatör: Akü
üzerinde tek bir hücrenin elektrolit yoğunluk hakkında bilgi veren bir
parçadır.
Jel: Akü içindeki
elektrolitin özel bir işlemden geçirilerek sıvı hali yerine jel halinde olması.
Jel Akü:
Elektroliti jelleştirilmiş kurşun asit aküye verilen addır.
Kalan Kapasite:
Akü toplam kapasitesi ile kullanılan kapasitesi arasındaki farktır.
Kapak: Montaj
işlemi sırasında kutunun üzerine yapıştırılan ve akü içerindeki bileşenleri dış
ortamdan izole etmeye yarayan parçadır.
Kapalı Sistem Kapak:
Aküye dışardan müdahale edilmesine izin vermeyen kapak sistemidir.
Kapasite: Amper
saat olarak tanımlanır. Bir aküden amper olarak çekilebilecek toplam gücü
gösterir. Akünün kapasitesi, plakaların yüzey alanlarına, sayılarına ve
kullanılan seperatörlerin geçirgenliklerine bağlıdır.
Kapasite Düşüşü:
Akünün etiketinde belirtilen kapasitenin altında kapasite değeri vermesidir.
Kendi Kendine Deşarj:
Akünün herhangi bir yüke bağlı olmadığı durumda aküde zamanla yaşanan kapasite
eksilmesidir.
Kısa Devre:
Pozitif ve negatif plakanın birbirine teması sonucu oluşan arızadır.
Konjektör:
Bağlantı ekipmanıdır
Konum: Pozitif ve
negatif terminallerin akü üzerindeki yerini ifade eder.
Korozyon: Uzun
süre şarj almadan bekleme ya da derin deşarjlar sonucu oluşan arızadır, kalıcı
sülfatlaşma olarak da adlandırılır.
Kürleme: Akü içerisindeki
plakaların kimyasal dönüşümünü tamamlaması için uygulanan ısıl işlemdir.
Kurşun: Atom
numarası 82, atom kütlesi 207,2 olan
metal elementtir.
Kurşun Sülfat:
Deşarj işlemi sırasında ortaya çıkan kimyasal bileşiktir.
Kurşun- Asit Akü:
Elektrot olarak kurşun elementinin, elektrolit olarak ise sülfürik asitin kullanıldığı
enerji depolama sistemidir.
Kutu: Akünün tüm
bileşenlerini içinde barındıran plastik hazne şeklindeki parçadır.
Kutup Başı:
Akünün çevresindeki sistemler ile elektriksel olarak bağlantısını sağlayana
iletken kısımdır.
Kutup Başı Koruma
Kapağı: Kutup başını dışardan gelebilecek olası darbelerden uzak tutan
kapaktır.
Marş Basma Gücü:
Tam şarjlı bir akünün -18.0 °C sıcaklıkta 10. Saniye sonunda ulaştığı 7,5V
gerilimi sağlayan, Amper(A)olarak belirtilen deşarj akımıdır. DIN, EN, IEC,
SAE, JIS, TS, vb. gibi normlarda tanımlanabilir.
Merkezi Gaz Atma
Sistemi: Hücrelerden çıkan gazların toplanarak tek bir güzargah üzerinden
atılmasını sağlayan sistemdir.
Negatif Elektrot:
Eksi yüklü plakadır.
Negatif Plaka:
Eksi yüklü elektrotdur.
Nominal Voltaj:
Akü etiketinde belirtilen gerilim seviyesidir.
Oksitlenme: Akü
kutup başlarındaki kurşun metalin oksijen ile kimyasal reaksiyona girip
korozyona uğramasıdır.
Ömür: Aküden
beklenen performansın sağlandığı zaman dilimidir.
Paralel Bağlama:
Redresör şarjı işleminde aküler paralel bağlanabilir. Paralel bağlamada akımlar
toplanıp redresör ayarlanmalıdır. (Bu durum önerilmez) Seri bağlama
yapılmalıdır.
Pasta: Kimyasal
maddelerin karışımı sonucu plakalara sıvanan hamur.
Patlama: Akü içerisindeki
hidrojen gazının, ark, vb. ile kutu-kapağa zarar vermesi sonucu oluşan
arızadır.
Plaka: Aktif maddenin üzerine sıvandığı ağırlıklı kurşun
olan bir iskelet yapı.
Polarite:
Kutuplaşma
Pozitif Elektrot:
Artı yüklü plakadır.
Pozitif Kutup Başı:
Akü içerisinde pozitif plakaların bağlı olduğu kutup dur.
Pozitif Plaka:
Artı yüklü elektrot dur.
Raf Ömrü: Bir
akünün tekrar şarj edilmeye gerek duymadan rafta geçirebileceği süredir.
Redresör: Akü
Şarj cihazı
Saf Su(Arı-su):
Yoğunluğu 1 g/cm³ olan, içinde hiçbir elementin ve iyonun bulunmadığı, 2
hidrojen 1 oksijen atomundan oluşan bileşiktir.
Sap: Akü taşımaya
yarayan parçadır.
Seperatör:
Negatif ve pozitif plakaların birbiri ile temas ederek kısa devre oluşturmasını
engelleyen, PE,PVC, Glassmat, AGM malzeme.
Seri Bağlama:
Redresör şarjı işleminde aküler seri bağlanabilir. Seri bağlamada voltajlar
toplanıp redresör ayarlanmalıdır.
Standart Kapasite(Ah):
Akü etiketinde belirtilen kapasite değeridir.
Start-Stop:
Start-Stop yani dur-kalk sistemi, trafiğin yoğun olduğu zamanlarda ya da trafik
ışıklarında aracınız durduğu zaman kontağı otomatik olarak kapatıp, sürücü
debriyaja bastığı anda ise tekrar çalıştırarak, enerji kaybını önlemeye
yardımcı bir sistemdir.
Stasyoner: Sabit
tesislerde kullanılan akülerdir.
Sülfatlaşma: Akü
içerisindeki elektrolitte bulunan sülfat iyonlarının plaka yüzeyinde toplanması
sonucu oluşan arızadır.
Şarj Akımı: Aküyü
şarj etmek için uygun olan akım değeri.
Şarj Durumu:
Akünün depoladığı enerji miktarını gösteren parametredir.
Şarj Etme: Akünün
bir elektrik kaynağı ile beslenerek elektrik enerjisini kimyasal enerji olarak
depolama işlemidir.
Tam Bakımsız:
Dışardan müdahale gerektirmeyen akü tipidir.
Tam Çerçeveli Plaka:
Dört bir tarafı kurşun alaşımlı çerçeve ile çevrilmiş ızgara tipidir.
Terminal tipi:
Akülerde bulunan pozitif ve negatif terminallerin boyutsal farklılığını ifade
eder.
Traksiyoner:
Mobil sistemlerde kullanılan endüstriyel akü tipidir.
Valf : Akünün
çalışması esnasında gaz çıkışını düzenlemek için kullanılan malzemedir.
Voltaj:
Elektriksel olarak, akımın bir devrede hareket etmesi için uçlar arasında
elektrik basıncı olması gerekir. Buna POTANSİYEL FARK veya kutuplar arası
VOLTAJ denir. Birimi "VOLT(V)"tur.
Voltaj Düşmesi:
Aküde yaşanan gerilim kaybıdır.
Voltmetre: Akünün
voltaj ölçümü için kullanılan alettir.
VRLA: Valfle
düzenlenmiş kurşun-asit akümülatörü
Yaşlanma: Akü
içerinde yer alan kurşun parçaların zamana bağlı olarak faz değiştirmesi
işlemidir.
Yoğunluk: Birim
hacme düşen kütledir.
Yüksek Akım Deşarjı:
Akü etiketinde belirtilen deşarj değerinden daha yüksek bir akımla aküyü deşarj
etmektir.
Yüksek Akım Şarjı:
Aküyü tavsiye edilen şarj akımı değerinden daha yüksek bir değerle şarj etmektir.